جهان بعد از اینترنت
سال‌های خیلی دور، در اوایل دوران دانشگاه و پیش از اینکه درس «مهندسی اینترنت» را با یکی از اساتید به نام ایران بگذرانم، تصور کلی‌ام از اینترنت یک دستگاه سوییچ خیلی بزرگ بود که در یکی از دانشگاه‌های امریکا قرار دارد. باورم این بود کل اینترنت را این سوییچ مدیریت می‌کند و اگر یک روز به هر دلیلی خراب یا قطع شود یا خراب‌کار و کشور ثالثی بتواند این سوییچ را خاموش کند، یک‌باره اینترنت کل دنیا قطع می‌شود.
دقیقاً مانند قطعی برق که همه دستگاه‌ها از کار می‌افتند و خانه تاریک می‌شود و سکوتی ترسناک و وهم‌برانگیز همه‌جا را فرا می‌گیرد و مردم از سایه خودشان یا صدای پای‌شان هم وحشت می‌کنند. در آن زمان، مطمئن بودم مدیران اینترنت کل دنیا برای خاموشی و قطعی این سوییچ تمهیداتی اندیشیده و علاوه بر اینکه محکمترین ساختمان و محفظه و دیوارهای غیرقابل‌نفوذ در برابر موشک ساخته‌اند، حتما سوییچ دومی هم وجود دارد که در صورت خرابی سوییچ اول، بی‌درنگ شروع به‌کار می‌کند.
در درس «مهندسی اینترنت» و «شبکه‌های کامپیوتری» آموختم که اینترنت مجموعه‌ای از سوییچ‌های بزرگ غول‌پیکر است که هریک در شهری و کشوری و قاره‌ای پراکنده هستند. بنابراین، با خاموش شدن یک سوییچ، اینترنت کل دنیا خاموش نمی‌شود. پس، فرضیه خاموشی اینترنت کل دنیا از ذهنم پاک شد تا اینکه چند ماه پیش کل اینترنت ایالت‌های شرق امریکا برای چند ساعت قطع شد و آن فاجعه معروف به‌وجود آمد. اینترنت چنان در تار و پود زندگی روزانه ما رسوخ کرده و درهم‌تنیده شده است که تصور چند لحظه خاموشی و قطعی آن سخت است، چه برسد به چند ساعت؛ آن هم در کشوری مانند امریکا که مدعی و صادرکننده سرویس‌های آنلاین است و مهد تمدن دیجیتالی و زندگی آنلاین تصور می‌شود (هکرها نادرستی این تصور را اثبات کردند.) روی سایت شبکه گزارش‌های مفصلی درباره دلایل قطعی اینترنت چند ساعته شرق امریکا و پیامدها و ضررهای چند میلیارد دلاری‌اش منتشر کردیم.
هزاران و میلیون‌ها دستگاه اینترنت اشیا و دوربین نظارتی در یک حمله هکری بزرگ DDoS گسترده توانسته بودند آن سوییچ‌های توهمی مرکزی اینترنت را مختل و از سرویس‌دهی بازدارند؟! وقتی این گزارش‌ها را می‌خواندم و با یک خاموشی واقعی اینترنت روبرو شدم، دوباره به‌یاد آن سوییچ بزرگ و خاموشی کل اینترنت جهان افتادم و به سراغ فرضیه‌های فراموش شده‌ام رفتم. وقتی کل اینترنت چندین ایالت امریکا برای چند ساعت قطع می‌شود، پس چندان دور از انتظار نخواهد بود که روزی کل اینترنت جهان برای چند ساعت یا چند روز قطع شود؛ در آن صورت چه اتفاقی می‌افتد؟ فکر کنید هیچ وب‌سایتی نباشد، هیچ سرویس بانکی کار نکند یا دستگاه‌های پوز یا ای‌تی‌ام بی‌مصرف شوند، هیچ سیستمی متصل نباشد، هیچ نرم‌افزار پیام‌رسان وایبر و واتس‌اپ و تلگرام و ایمو نباشد و خلاصه هیچی در دنیا آنلاین نباشد! ترسیم این صحنه از دنیا برای هر کسی وحشتناک است و دوست نداریم درباره‌اش حرف بزنیم یا به «جهان پس از خاموشی اینترنت» فکر کنیم.
اما گویا کارشناسان امنیتی و پیش‌گوها از درگیری‌های ذهنی‌ام اطلاع داشتند. چون همین چند روز پیش خبرهایی منتشر شد که پیش‌بینی می‌شود «سال ۲۰۱۷، سال خاموشی ۲۴ ساعته کل اینترنت جهان» باشد. هم کارشناسان امنیتی اعتقاد دارند یک حمله بزرگ و گسترده هکری در سال ۲۰۱۷ اینترنت کل دنیا را قطع می‌کند و هم کارشناسان نجوم و مسایل فرازمینی اعتقاد دارند بر اثر برخی فرایندهای طبیعی و غیرطبیعی (شما تصور کنید به‌دست موجودات فرازمینی) کل ارتباطات و اینترنت دنیا قطع خواهد شد. البته پیش‌گوهای بخش دوم، اینترنت بی‌سیم، ماهواره‌ای و رادیویی را مدنظر دارند و شاید کابل‌‌های زیردریایی قطع نشوند. این خبرها در رسانه‌های مختلف منتشر شده و روی سایت شبکه هم نشر دادیم و برای چند و چون و دلایل وقوع این پیش‌گویی‌ها؛ شما را به اصل خبر ارجاع می‌دهم.
اما با خواندن این مطلب، به‌نظر می‌رسد واقعا و به‌طور جدی و عملی باید برای جهان پس از خاموشی اینترنت آماده باشیم و طرح و برنامه بریزیم. شاید بشود خاموشی اینترنت را با زلزله مقایسه کرد و گفت نیاز به آمادگی و مانور و آموزش پس از حادثه داریم. اطلاعات دقیقی ندارم که در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات چه تدابیری و اقداماتی برای این موضوع صورت گرفته و شرکت‌هایی مانند زیرساخت تا چه میزان برای خاموشی اینترنت آمادگی دارند و اصلا ستاد بحرانی تشکیل داده‌اند یا خیر.
آیا «شبکه ملی اطلاعات» در برابر حملات هکری برون‌مرزی مقاوم و امن است و اگر روزی برسد که اینترنت کل جهان قطع شود، آیا در داخل کشور یک شبکه سراسری تبادل اطلاعات داریم یا خیر؟ به‌نظر می‌رسد کارکرد و یکی از وظایف «شبکه ملی اطلاعات» باید همین مهم باشد. به‌هر‌حال، من هم مانند بسیاری از شما نمی‌دانم جهان پس از خاموشی اینترنت چه‌شکلی است ولی می‌خواهم به‌طور جدی درباره‌اش رویاپردازی کنم. البته، به توصیه مادربزرگم نیز گوش خواهم داد و در سال جدید میلادی، مقداری پول نقد در بالشت زیرسرم نگه‌داری می‌کنم!
منبع شبکه
